Ban kiểm soát trong công ty cổ phần là cơ quan kiểm tra, giám sát hoạt động trong công ty. Ở một số công ty cổ phần có quy mô lớn với nhiều cổ đông, Ban kiểm soát có vai trò và nhiệm vụ vô cùng quan trọng.

Có bắt buộc phải thành lập Ban kiểm soát?

Ban kiểm soát là cơ quan độc lập trong công ty cổ phần nhằm kiểm tra, giám sát tính hợp pháp, chính xác và trung thực trong việc quản lí, điều hành hoạt động kinh doanh, ghi chép sổ sách kế toán, báo cáo tài chính của công ty.

Bản chất của Ban kiểm soát là đảm bảo tính minh bạch và đúng đắn trong hoạt động của công ty cổ phần.

- Căn cứ Điều 137 Luật Doanh nghiệp 2020, công ty cổ phần có quyền lựa chọn tổ chức quản lý và hoạt động theo một trong hai mô hình sau đây:

Như vậy, Ban kiểm soát có thể có hoặc không trong công ty cổ phần. Trường hợp công ty lựa chọn tổ chức hoạt động theo mô hình 1, nếu có dưới 11 cổ đông và các cổ đông là tổ chức sở hữu dưới 50% tổng số cổ phần của công ty thì không bắt buộc phải có Ban kiểm soát.

Theo khoản 1 Điều 168 Luật Doanh nghiệp 2020, Ban kiểm soát sẽ có từ 03 đến 05 Kiểm soát viên. Nhiệm kỳ của Kiểm soát viên không quá 05 năm và có thể được bầu lại với số nhiệm kỳ không hạn chế.

Đứng đầu Ban kiểm soát là Trưởng Ban kiểm soát.

Ban kiểm soát trong công ty cổ phần (Ảnh minh hoạ)

Vai trò và nhiệm vụ của Ban kiểm soát

Căn cứ Điều 170 Luật Doanh nghiệp 2020, Ban kiểm soát sẽ có 02 vai trò chính trong công ty cổ phần như sau:

- Giám sát việc quản trị nội bộ và hoạt động kinh doanh của công ty;

- Xem xét, thẩm định công tác kế toán và báo cáo tài chính của công ty.

Từ những vai trò như trên, các nhiệm vụ cụ thể mà Ban kiểm soát phải thực hiện bao gồm:

Quyền của Ban kiểm soát trong công ty cổ phần

Ban kiểm soát đóng vai trò như một “cơ quan lập pháp” trong công ty cổ phần. Vì vậy, Ban kiểm soát cũng được công ty trao một số quyền hạn nhất định như sau:

- Tham dự và tham gia thảo luận tại các cuộc họp ĐHĐCĐ, HĐQT và các cuộc họp khác của công ty.

- Sử dụng tư vấn độc lập, bộ phận kiểm toán nội bộ của công ty để thực hiện nhiệm vụ được giao.

- Ban kiểm soát có thể tham khảo ý kiến của HĐQT trước khi trình báo cáo, kết luận và kiến nghị lên ĐHĐCĐ.

- Quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của Luật này, Điều lệ công ty và nghị quyết ĐHĐCĐ.

Tóm lại, không phải tất cả các công ty cổ phần đều phải thành lập Ban kiểm soát. Tuy nhiên khi được thành lập và hoạt động, Ban kiểm soát trong công ty có phần sẽ là cơ quan giám sát hầu hết các hoạt động trong công ty, có vai trò quan trọng không kém HĐQT.